بررسی رابطه بین حاکمیت شرکتی و ساختار مالکیت با عملکرد شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

ساز و کارهای حاکمیت شرکتی مختلفی از قبیل حسابرس مستقل شرکت، کنترل های داخلی، کمیته حسابرسی، نظارت قانونی، مدیران غیرموظف، جدایی رئیس هیات مدیره از مدیرعامل و سرمایه گذاران نهادی و... وجود دارد، که در این تحقیق رابطه ساز وکار حاکمیت شرکتی (اندازه هیأت مدیره، نسبت اعضای غیر موظف، دوگانگی مدیر عامل) و ساختار مالکیت (مالکیت نهادی، مالکیت مدیریتی) با عملکرد شرکت مورد مطالعه قرار گرفت. لذا جهت بررسی رابطه متغیرهای فوق فرضیه های تحقیق به شرح زیر مطرح گردید: فرضیه اول اصلی: بین مالکیت شرکت و عملکرد شرکت رابطه معنی داری وجود دارد. فرضیه دوم اصلی: بین سازکار های مختلف حاکمتی شرکتی و عملکرد شرکت رابطه معنی د اری وجود دارد. بر این اساس فرضیات تحقیق به شرح زیر می باشند. فرضیه اول: "بین درصد مالکیت نهادی و عملکرد شرکت رابطه معنی داری وجود دارد" . فرضیه دوم :"بین درصد مالکیت مدیران و عملکرد شرکت رابطه معناداری وجود دارد". فرضیه سوم : "بین اندازه و عملکرد شرکت رابطه معناداری وجود دارد". فرضیه چهارم :"بین نسبت مدیران غیرموظف و عملکرد شرکت رابطه معناداری وجود دارد". فرضیه پنجم:"بین وجود دوگانگی مدیرعامل و عملکرد شرکت رابطه معناداری وجود دارد". جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به استثنای شرکت های واسطه گری مالی می باشد و نمونه آماری تحقیق از روش سرشماری استفاده شده است و با توجه محدودیت های تعریف شده در فصل سوم، تعداد 416 شرکت به عنوان نمونه در دوره 4 ساله(سال های 1385 تا 1388) انتخاب گردیدند. ادبیات موضوعی و پیشینه تحقیق در دو بخش مبانی نظری و سوابق تحقیق ها بیان گردید. در بخش مبانی نظری به بررسی ادبیات موضوعی و در بخش پیشینه تحقیق ابتدا تحقیق های مرتبط انجام شده خارجی و سپس تحقیق های داخلی به طور خلاصه بیان گردید. این پژوهش کاربردی بوده و طرح پژوهش آن از نوع نیمه تجربی و با استفاده از رویکرد پس رویدادی (از طریق اطلاعات گذشته) است. از روش پس رویدادی زمانی استفاده می شود که محقق پس از وقوع رویدادها به بررسی موضوع می پردازد، افزون بر این، امکان دست کاری متغیرهای مستقل وجود ندارد .در این تحقیق برای جمع آوری داده ها و اطلاعات از روش کتابخانه ای استفاده شده است. در این روش، مبانی نظری تحقیق از کتب و مجلات تخصصی فارسی و لاتین گرد آوری و داده های شرکت های مورد مطالعه نیز از طریق صورتهای مالی شرکت ها و اطلاعیه های مربوط به تصمیمات مجمع عمومی عادی و گزارش فعالیت سالیانه هیات مدیره که به مجمع عمومی عادی صاحبان سهام ارائه می شود و نرم افزار تدبیرپرداز و سایت www.rdis.ir (سایت متعلق به سازمان بورس اوراق بهادار) استخراج گردیده و سپس داده های فوق برای انجام آزمونهای آماری به نرم افزار spss وارد گردید تا توصیف و آزمون های آماری مورد نظر این تحقیق در مورد آنها انجام گیرد. برای آزمون فرضیه ها بعد از محاسبه آماره های توصیفی متغیرهای پژوهش، به آزمون فرضیات تحقیق پرداخته شده است. در حالت کلی، برای آزمون فرضیه h0 در صورتی که p-value محاسبه شده توسط نرم افزار spss بزرگ تر از سطح خطای مورد نظر (که معمولا 5% در نظر گرفته می شود) باشد فرضیه h0 را نمی توان رد کرد. به صورت مشابه اگرp-value کوچکتر از سطح خطای مورد نظر باشد، فرضیه h0 رد می شود. در مدل های رگرسیونی پذیره های زیر بنایی مدل بررسی می شود تا در صورت درست بودن این پذیره ها بتوان نتایج آزمون را پذیرفت. این آزمون ها شامل ثابت بودن واریانس خطا، نرمال بودن خطا و مستقل بودن خطاها است. 5-3) یافته های تحقیق وتفسیر نتایج نتایج حاصل از آزمون فرضیات تحقیق با استفاده از دومدل ارزیابی عملکرد ( بازده دارایی ها و بازده حقوق صاحبان سهام) به شرح زیر است. رابطه معنی دار و مثبت بین "مالکیت نهادی"، "نسبت اعضای غیرموظف" و"دوگانگی مدیر عامل" با هر دو معیار سنجش عملکرد شرکت ( بازده دارایی ها و بازده حقوق صاحبان سهام) و رابطه معنی دار و منفی بین " اندازه هیأت مدیره " با عملکرد شرکت وجود دارد. بین مالکیت مدیریتی و عملکرد شرکت رابطه معنی داری یافت نشد. همچنین نتایج حاکی از ارتباط معنی دار و منفی بین "اهرم مالی" و ارتباط معنی دار و مثبت بین "اندازه شرکت" با بازده دارایی و بازده حقوق صاحبان سهام به عنوان متغیر کنترل می باشد.